baseallen

Kabihasnan ng Mesopotamia

Ang Mesopotamya (Griyego: Μεσοποταμία, isinalin mula sa Sinaunang Persiko na Miyanrudan "ang Lupain sa pagitan ng mga Ilog"; sa pangalang Aramaic na Beth-Nahrain "Bahay sa Dalawang Ilog"), ay isang lugar sa Timog-kanlurang Asya.Ito ang Iraq at kanlurang Syria sa kasalukuyan. Sa isang mahigpit na pananalita, ito ang kapatagang alluvial na matatagpuan sa pagitan ng mga ilog ng Tigris atEuphrates, binubuo ng mga bahagi ng Iraq at Syria. Sa mas pangkaraniwang gamit, kabilang sa termino ang mga ilog kapatagan nito sa kabuuan at kasama din ang mga napapaligirang teritoryo ng Disyerto ng Arabia sa kanluran at timog, ang Gulpo Persiko sa timog-silangan, ang mga Bundok ng Zagros sa silangan at mga bundok ng Caucasus sa hilaga. Kilala ang Mesopotamya bilang ang lugar ng ilang sa mga pinakamakasaysayang kabihasnan o sibilisasyon sa daigdig.
Ang mga kasulatan mula sa Mesopotamya (Uruk, makabagong Warka) ay ilan sa mga kilalang pinakaunang kasulatan sa daigidig, nagbibigay sa Mesopotomya ng isang reputasyon sa pagiging "Duyan ng Sibilisasyon". Kapantay ng mga kasulatang Sumeryong ito ang mga hieroglyph ng Ehipto, at ilan sa mga mas matandang kilalang sulat, marahil itinituring bilang pagsusulat na proto (Porma ng sulat ng Sinaunang Europeo), Naqada. Nasasakop ang Mesopotamya ng malawak ng Fertile Crescent - isang rehiyon sa kanlurang asya na may matabang lupain at angkop sa pagsasaka. Ito ay may hugis crescent ng


“ANG MGA UNANG IMPERYO”

Ang Imperyong Akkadian IPA: /əˈkeɪdiən/ ang imperyo na nakasentro sa siyudad ngAkkad IPA: /ˈækæd/ at sa nakapaligid na rehiyon sa sinaunang Mesopotamia na nagpaisa ng lahat ng mga nagsasalita ng katutubong Akkadian na mga Semita at mga nagsasalitangSumerian sa ilalim ng isang pamamahala.
Noong 3000 BCE, may umunlad na isang malapit na symbiosis sa pagitan ng mga Sumerianat mga Akkadian na Semitiko na kinabibilangan ng malawak na bilingualismo. Unti unting pinalitan ng wikang Akkadian ang Sumerian bilang sinasalitang wika sa isang lugar sa pagtungo sa 3000 BCE at 2000 BCE. Naabot ng imperyong Akkadian ang tugatog na pang politik anito sa pagitan ng 2400 at 2200 BCE kasunod ng mga pananakop ng tagapagtatag nitong si Sargon ng Akkad(2334–2279 BCE). Sa ilalim ni Sargon at kanyang mga kahalili, ang wikang Akkadian ay sandaling inatas sa mga kapitbahay na sinakop na estado gaya ng Elam. Ang Akkad ay minsang itinuturing na unang imperyo sa kasaysayan bagam may mga mas naunang nag-aangking Sumerian.


BABYLONIAN

Ang Babilonya o Babilonia ay isang makasaysayang lungsod-estado na naging imperyo sa Gitnang Silangang Asya. Isa itong lungsod sa sinaunang Mesopotamya. Matatagpuan ang labi nito sa pangkasalukuyang-panahong Al Hillah, Lalawigan ng Babil (Gubernaturang Babil), sa Irak, mga 85 kilometro (55 mi) sa timog ng Baghdad. Ang matandang lungsod na ito ng Mesopotamya (ang Irak ngayon) ang kabiserang lungsod ng Babilonya. Nabanggit sa unang pagkakataon sa kasaysayan ang lungsod noong ika-24 daantaon BK. Sa kabuoan ng kasaysayan nito, humina ang kapangyarihang angkin ng Babilonya.


CHALDEAN

Ang mga grupong Chaldean at Medes ay kapwa nagsanib ng kanilang mga pwersa laban sa mga Assyrian. Simula ng bumagsak ang kapangyarihan ng mga Assyrian , muling naging sentro ng kapangyarihan ang timog Mesopotamia. Sa ilalim ng pamumuno ni Nebuchadnezzar, muling sumigla ang Babylonia at nabawi ang kadakilaan na dating natamo.
Nilikha ang tanyag na Hanging Gardens sa panahon ng pananaig ng ikalawang Imperyong Babylonian. Ito ay terrace ng mga halaman at bulaklak na ipinatayo ni Nebuchadnezzar para sa kanyang asawa.


ASSYRIAN


Ang mga Asirio ay ang mga taong namuhay sa hilagang bahagi ng kasalukuyang Irak noong mula mga 2900 BK magpahanggang 600 BK. Nanirahan sila sa mataas na pook sa may Ilog ng Tigris. Kabilang sa kanilang pangunahing mga lungsod ng Assur at Nineveh. Nagkaroon sila ng Imperyong umaabot mula Ehipto hanggang Golpo ng Persa.
Noong Gitnang Panahon ng Tanso, ang Asiria ay isang rehiyon sa Ilog ng Tigris na ipinangalan sa unang kabisera nito, ang sinaunang lungsod ng Assur (Akkadiano: Aššur; Hebrew: אַשּׁוּר Aššr, Arameo: Aṯr). Di-naglaon, bilang isang nasyon at imperyo na namahala sa buong Matabang Kresyente, Ehipto, at malaking bahagi ng Anatolia, tumutukoy ang katawagang "mismong Asiria" sa hilagang hati ng Mesopotamya (ang timog na hati ay ang Babilonyana ang Nineveh ang kabisera).





Nasa ilalim ng kapangyarihan ng mga haring Asirio ang isang malaking kaharian sa tatlong magkakaibang bahagi ng kasaysayan. Tinatawag ang mga ito na panahon o kahariang Matanda (ika-20 hanggang ika-15 dantaon BK),Gitna (ika-15 hanggang ika-10 dantaon BK), at Neo-Asirio (911-612 BK), kung saan ang pinakahuli ang pinakatanyag at may maraming naidokumento.

ANG KABIHASNAN SA EGYPT

    Sa kanluran ng FERTILE CRESCENT, sumibol ang isang kabihasnan sa pampang sa Ilog Nile. Kumpara sa mga lungsod-estado na nabuo sa MESOPOTAMIA, maagang naging kaharian ang Egypt kung kaya nakaranas ito ng matatag at natatanging kultura.

Ang malawak na Disyerto ng Sahara

Natatangi ang lokasyon ng Egypt sapagkat ito ay napapalibutan ng disyerto. Matatagpuan sa silangang hangganan ng Egypt ang Disyerto ng Sinai, sa Timog naman ay Disyerto ng Nubia, at sa Kanluran ay ang malawak na Disyerto ng Sahara. Sa gitna dumadaloy ang Ilog Nile at sa magkabilang pampang ng ilog nagtayo ng pamayanan ang mga Ehipsyo.

*SIMULA NG KABIHASNAN NG EGYPT*
 Sa simula, nahahati ang Egypt sa dalawang kaharian. Nabuklod laman ang dalawang kahariang ito sa ilalim ng pamumuno ni Menes noong 3100 BCE. Hinati ng mga historyador ang mga kaharian sa tatlo: ang Lumang Kaharian; Gitnang Kaharian; at Bagong Kaharian.

LUMANG KAHARIAN
 Sa panahong ito nagsimulang tawagin na paraon ang pinuno ng kaharian. Ang paraon ay itinuturing ding isang diyos ng mga tao kaya ganap ang kaniyang kapangyarihan sa buong Egypt. Bilang pinuno ng hukbo, tungkulin ng paraon na pangalagaan ang kaharian mula sa mga manananakop.
GITNANG KAHARIAN
 Sa pamumuno ni Haring Mentuhotep II, muling napag-isa ang Egypt. Ito ay ang pagsisimula sa Gitanang Kaharian. Muling pinalakas ng paraon ang sentralisadong pamamahala gayundin ang kalakalan sa ibang lupain. Gayunman, ang panahong ito ay pinakilos ng mga maharlika kaya naman kilala rin ito sa katawagang "Panahon ng mga Maharlika."


BAGONG KAHARIAN

Ahmose I

 Nagsimula ang Bagong Kaharian sa paghahari ni Ahmose I. Binuo muli ni Ahmose I ang Egypt sa iisang kaharian sa ilalim ng kabisera ng Thebes. Muli niyang isinaayos ang pamahalaan at pinabukas niya ang mga minahan at mga rutang pangkalakalan. Sinakop din niyang muli ang Nubia at Canaan kaya tinagurian itong "Panahon ng Imperyo" ang pamunuan ng mga paraon ng Bagong Kaharian



*RELIHIYON*
 Katulad ng mga taga-Mesopotamia, ang paniniwala ng mga Ehipsiyo ay politeistiko. Umabot sa mahigit 2000 ang diyos ng gma Ehipsiyo. Ilan sa kanilang mga diyos ay si Ra, ang diyos ng araw; si Horus, diyos ng liwanag; at si Isis ang diyosa ng mga Ina at asawa.

Ilan sa mga diyos ng mga EHIPSIYO

Ilan lang sa mga diyos ng mga Ehipsiyo
Mula sa Kaliwa ay si Ra ang diyos ng araw; Horus, diyos ng liwanag; at Isis, ang diyosa ng liwanag

*PAGSULAT*

Papyrus Reeds

 Noong unang panahon ang mga Ehipsiyo ay nagsusulat lamang sa bato at luad, hanggang sa naimbento nila ang papel na mula sa "Papyrus Reeds"

Halimbawa ng Hieroglyphics

 Ang sistema ng kanilang pasusulat noon ay tinatawag na HIEROGLYPHICS.

KABIHASNAN SA INDIA

Tinataya na noong 2500 B.K nagsimula ang unang kabihasnan ng India sa Lambak ng Ilog Indus. Ito ay ang mga lungsod ng Mohenjo-Daro sa Punjab at Harappa, sa lugar na ngayon ay Pakistan. Pinaniniwalaang naging maunlad ang pamumuhay ng mga taong nanirahan sa dalawang nabanggit na lungsod kung ibabatay sa mga nahukay na labi noong 1920.

BUDDHISMO

Ang Budismo o Budhismo (Sanskrit: Buddha Dharma, nangangahulugang: "Ang Daan ng Naliwanagan") ay isang relihiyon o pilosopiyana nakatuon sa mga aral ni Buddha Śākyamuni (Siddhārtha Gautama), na marahil namuhay noong ika-5 siglo BCE.
Nakatuon ang Budismo sa mga aral ni Siddhartha Gautama o ang "Buda", na isang dakilang mangangaral na nabuhay noong 563 BCE hanggang 483 BCE sa hilagang bahagi ng Indiya. Ang Buddha ay nangangahulugang "ang isang naliwanagan" sa Sanskrit at Pāli. Ang Buddha ay namuhay at nagturo sa silanganing bahagi ng subkontinenteng Indiyano sa pagitan ng ika-6 hanggang ika-4 siglo BCE. Siya ay kinikilala ng mga Budista na isang naliwanagan na nagbahagi ng kanyang mga kabatiran upang tumulong sa mga may kamalayang nilalang na wakasan ang pagdurusa (dukkha) sa pamamagitan ng pagtatanggal na kamangmangan (avidyā) sa pamamamagitan ng pag-unawa at pagkita sa nakasalalay na pinagmulan (pratītyasamutpāda) at pag-aalis ng pagnanasa (taṇhā), at kaya ay makakamit ang pinakamataas na kaligayahan na nirvāņa.

IMPERYONG MAURYA

Ang Imperyong Maurya ang isang malawak sa heograpiyang panahong Bakal na kapangyarihang historikal sa Sinaunang India na pinamunun ng Dinastiyang Mauryano mula 322 BCE hanggang 185 BCE. Ito ay nagmula mula sa kaharian ngMagadha sa mga kapatagang Indo-Gangetiko(modernong Bihar), silanganing Uttar Prades at Bengal sa silanganing panig ng subkontinenteng Indiano. Ang kabisera ng imperyong ito ay sa Pataliputra (modernong Patna). Ang Imperyong Maurya ay itinatag noong 322 BCE ni Chandragupta Maurya na nagpatalsik sa Dinastiyang Nanda at mabilis na nagpalawak ng kanyang kapangyarihan pakanluran sa ibayong sentral at kanluraning India na sumantala sa mga pagkagambala ng mga kapangyarihang lokal kasunod ng pagurong pakanluranin ng mga hukbong Griyego at Persa (Persian) ni Dakilang Alejandro. Noong 320 BCE, ang imperyo ay buong sumakop sa Hilagang-kanlurang India na tumalo at sumakop sa mgasatrap na naiwan ni Dakilang Alejandro. Ito ay may lawak na 1 bilyong acre at isa sa pinaka-malaking mga imperyo sa panahon nito at ang kailanman pinakamalaki sa subkontinenteng Indiano. Sa pinakamalaking saklaw nito, ang imperyo ay sumaklaw sa hilaga kasama ng mga natural na hangganan ng mga Himalaya at sa silangan na sumasaklaw sa ngayongAssam. Sa kanluran, ito ay sumakop ng lagpas sa modernong Pakistan na nagdagdag ng Balochistan, timog silangang mga bahagi ng Iran at karamihan ng ngayong Afghanistan kabilang ang modernong mga probinsiyang Herat at Kandahar. Ang imperyo ay lumawak sa mga rehiyong sentral at katimugan ng mga emperador na sina Chandragupta at Bindusara ngunit hindi isinama ang isang maliit na bahagi ng hindi nagalugad na mga rehiyong pang-tribo at magubat malapit saKalinga(modernong Odisha) hanggang sa masakop ito ni Emperador Ashoka. Ang pagbagsak nito ay nagsimula pagkatapos ng 60 taon ng matapos ang pamumuno ni Ashoka at nagwakas noong 185 BCE sa pagkakatatag ng Dinastiyang Sunga saMagadha.

IMPERYONG GUPTA

Ang imperyong gupta ay nagsimula noong 320 p.k sa hilagang India. Puro mga katutubong mga taga- India ang mga kasapi ng imperyong ito, hindi tulad ng mga dayuhang Kushana. Ang pinakapuno ng mga Gupta ay si Chandragupta I (naghari, c. 320-330).

KABIHASNAN SA CHINA

Ang mga dinastiya sa kasaysayan ng Tsina ay ang pagkakasunud-sunod ng pagpapalitan ng mga pinuno at tagapamahalang kabilang sa iisang mag-anak o "kabahayan" sa loob ng maraming mga salinlahi sa bansang Tsina. Sa katotohanan, madalang na makitang malinis ang kasaysayan ng Tsina, hindi katulad ng palagiang inilalahad, at madalang din talaga para sa isang dinastiyang magtapos ng mahinahon at kaagad at matiwasay na nagbibigay daan sa isang bago. Karaniwang naitatag ang mga dinastiya bago mamatay ang isang nangangasiwang pamahalaan, o nagpapatuloy magpahanggang isang kapanahun matapos na malupig sila.

“MGA UNANG DINASTIYA”

DINASTIYANG HSIA

Alinsunod sa tradisyon ng mga Tsino, Pininiwalaan na itinatag ni Emperador Hayuran Yu ang unang dinastiya ng Tsina. Sa ilalim ng kanyang pamumuno nakontrol ang pagbaha ng Ilog Huang Ho. Hinati-hati niya ang kanyang kaharian sa siyam na lalawigan, pinalawak ang teritiryo hanggang Disyerto ng Gobi at sinugpo ang mga tribo sa timog.

DINASTIYANG SHANG

Ang Dinastiyang Shang o Dinastiyang Yin ay ang itinuturing bilang isang pinakaunang totoong imperyo sa Tsina. Sa una, pinaniniwalaang isang alamat lang ang Shang, pero nang madiskubre ng mga Intsik na gumamit sila ng mga butong orakulo, dito napatunayang totoo ang Shang.Ito ay nagtagal sa loob ng 1766 BCE hanggang 1122 BCE.Ang dinastiya ring ito ay pinamunuan ni Emperador Tang. Isa nang halimbawa ng mga ambag nito ay ang paggawa ng mga kagamitang bronse,palayok,banga at ang pagbabasa ng emperador sa mga "oracle bone" para sa mga nagpapahula ng hinaharap.

DINASTIYANG ZHOU

Ang Dinastiyang Zhou (1122–256 BCE) ay isa sa mga dinastiya sa kasaysayan ng Tsina. Nagsimula ito nang natalo ang mga Shang ng mga Zhou (Chou). Itinatag ang Dinastiyang Zhou na namahala sa loob ng 900 taon, pinakamahaba sa lahat ng dinastiya. Sa panahon ng Zhou, lumitaw ang piyudalismo. Ito ay sistemang pampolitika na nagbigay ng kapangyarihan sa mga aristokrata o pyudal na panginoon sa mga lupang pag-aari ng hari. Bilang kapalit kailangang maging tapat ang mga pyudal na panginoong maylupa sa hari. Dito rin umiral ang "Ginintuang Panahon ng Pilosopiya" na pinangunahan nina Confucius at Lao-tzu. Kahit maraming digmaan sa dinastiya, masasabing sa panahong ito maraming pag-unlad ang naganap. Sa panahong ito, natutunan ang pag-araro at pagamit ng matutulis na sandatang yari sa bakal. Napaunlad din ang irigasyon para sa patubig ng mga pananim.
Ang mag-amang sina Wu Wang at Ch'eng Wang at ang kapatid na duke ng una ang tatlong bayani na kinikalala ng mga Zhou.

DINASTIYANG QIN

Ang Dinastiyang Qin (221 - 206 BK) ay pinangunahan ng Dinastiyang Zhou at sinundan ng Dinastiyang Han sa Tsina. Nang mapag-isa ni Qin Shi Huangdi ang Tsina noong 221 BK, ito ang simula ng panahong Imperyal ng Tsina na nagtapos sa pagbagsak ng Dinastiyang Qing noong 1912. Ang dinastiyang ito ay nag-iwan ng isang sentralisadong imperyo na gagayahin ng mga susunod na mga dinastiya. Sa rurok ng kanyang kapangyarihan, ang Dinastiyang Qin ay may 40 milyong tao.

IBA PANG KABIHASNAN SA ASYA

Ang mga Hitito:

  Nagmula sa mga damuhan sa Gitnang Asya ang mga Hitito. Noong 1650 BCE, nabuo ang imperyong Hitito at itinatag nila bilang kabisera ang Hattusass. Sa loob ng 450 taon, naging makapangyarihan ang mga Hitito sa Kanlurang Asya

Ang Chariot ang isa sa mga susi kung bakit laging nagtatagumpay ang mga Hitito.

Ang Mga Phoeniciano:

   Ang mga Phoeniciano, kabilang sa pangkat ng lahing Semitiko, ay nananahan sa maunlad na lungsod-estado sa may baybayin ng Dagat Mediteraneo. Mahuhusay silang manggagawa ng barko, manlalayag at mangangalakal na nagtatag ng mga estratehikong lungsod na may daungan tulad ng Sidon, Tyre, Beirut, at Byblos. Bagama't hindi naging imperyo ang unang lungsod ng mga Phoeniciano, nagpadala naman sila ng tao upang magtatag ng kolonya sa Italy, Africa, at Spain.

Ang mga Persyano:

   Nagmula ang makapangyarihang imperyo ng Persia sa malawak na talampas ng kasalukuyang Iran. Kabilang ang mga Persyano sa lahing Indo-Aryano. Ang salitang Persya ay halaw sa katagang "Persis", bansag sa mga griyego sa lugar na iyon. Sa simula,sumailalim sa makapangyarihang imperyo ng Assyria ang Persia hanggang sa taong 612 BCE. Kalaunan tinalo nila ang imperyo ng Assyria at lumaya sa pananakop nito.

Ang mga Kabihasnan sa America

Ang Mga Olmec:

 Tinatawag na Olmec o Taong Goma o Rubber People ang mga pamayanan na naninirahan sa baybayin ng golopo ng Mexico noon 1200 BCE. Sinasabi na ang kabihasnan ng mga Olmec ang "Base Culture" ng America dahil ang kanilang mga naimbento at nalikhang mga kasangkapan at kaalaman ay hiniram at ginamit ng mga sumunod na kabihasnan.

Ang Mga Teotihuacano:

  Matatagpuan sa lambak ng Mexico ang tinaguriang "Lupain ng mga Diyos" o Teotihuacan. Ito ay kinilala bilang unang lungsod sa America. Mula 100 CE, ang lugar na ito ay naging sentro ng magsasaka, artisano, arkitekto, at musikero.

Ang Mga Mayan:
  Nagsimulang sumibol ang Kabihasnan ng mga Mayan mula sa mga pamayanang nagsasaka na nagtayo ng mga sentrong pangrelihiyon para sa kanilang mga diyos. Mula rito, lumaki ang mga pamayanan at nanging mga lungsod tulad ng Tikal, Copan, Uxmal, at Chichen Itza na matatagpuan sa katimugang Mexico at sa Gitnang America.

*KABUHAYAN*
  Pagsasaka ng mais ang pangunahing kabuhayan ng mga Mayan. Mayroon din silang industriya ng paghahabi ng tela, pagpapalayok, at pag-ukit sa Jade, Obsidian, Kahoy, Kabibe, at Bato. Ang mga produktong kanilang nagawa ay ikinakalakal sa ibang mga lungsod.


*RELIHIYON*

  Politeistiko ang mga Mayan dahil naniniwala sila sa maraming diyos na namamahala sa kanilang buhay. Sumasamba sila sa pamamagitan ng pag-aalay ng pagkain, bulaklak, at insenso. May pagkakataon din na nag-aalay sila ng tao sa mga "CENOTE", isang malalim na balon, bilang sakripisyo sa kanilang diyos. 



*ANG MGA AZTEC*

    Sa hilagang Mexico ng mula ang mga nomadikong Aztec na kilala rin sa tawag na Mexica. Nagsilbi din silang sundalo sa maliliit na lungsod-estado sa lambak ng Mexico. Nang matatag ang Aztec sa kabisera sa Tenichtitlan, unti-unting nasakop ang mga kalapit na kaharian. Itinuturing extractive empire ang pamamahala ng mga Aztec . Dahil kapag nasakop nila ang isang lungsod, hindi nila pinapalitan ang mga pinuno. 

*ANG MGA INCA*

Kultura ng mga INCA

     Sa south america sumibol ang isang kabihasnan at imperyo na sumakop sa malaking bahagi ng Kabundukang Andes. Ang Imperyong ito ay ang Inca. Sa maliit na pamayanan sa lambak ng Cuzco nagsimula ang mga Inca. Sa pamumuno ni Pachacuti Inca, limawak ang nasasakupan ng mga Inca at nakabuo ng isang imperyo. Naging matagumpay ang inca sa pagpapalawak ng kanilang teritoryo dahil sa natatangi nilang paraan at pakikidigma. 

KABIHASNAN SA AFRICA

ANG MGA KUSHITE


-Sa mahigit 2000 taon, napasailalim sa kapangyarihan ng mga Ehipsiyo ang rehiyon ng Nubia (ngayon ay Sudan) na matatagpuan sa katimugan ng Ilog Nile. Sa katimugan ng Nubia matatagpuan ang imperyo ng Kush. Bagama't pinagharian sila ng mga Ehipsiyo mula ika-16 at ika-15 siglo BCE, unti-unting na kamit ng mga Kushite ang kanilang kalayaan.

ANG MGA AKSUMITE

-Ayon sa alamat, ang pagkakatatag ng kaharian ng Aksum ay pinasimulan ng anak ng Reyna ng Sheba at ni Haring Solomon ng Israel. Ang kaharian ng Aksum ay matatagpuan sa Hilagang-Silangang bahagi ng Africa.

ANG GHANA

Ang Republika ng Gana (internasyunal: Republic of Ghana) ay isang bansa sa Kanlurang Aprika. Napapaligiran ito ng Côte d'Ivoiresa kanluran, Burkina Faso sa hilaga, Togo sa silangan, kasama ang Gulpo ng Guinea sa kanyang katimugang pampang. DatingGintong Pampang (Gold Coast), hinango ang pangalan ng Ghana mula sa Imperyo ng Ghana (bagaman hindi nakarating sa teritoryo ang Imperyo sa kasalukuyang Ghana).

ANG MALI

Ang Imperyong Mali ang ikalawang pinakamalaking imperyong sa daigdig noong panahon ng Ghana. Pinamunuan ito ng mga Aprikanong Itim o Maiitim na mga Aprikano sa loob lamang ng 25 taon. Naging kabisera ng imperyo ang Niani na siyang naging sentro ng pag-aaral sa nasabing imperyo. Ito ay naging bantog sa Morocco, Ehipto at iba pang bansang Europeo.

ANG SONGHAI

Bumuo ng isang hukbo ang mga Songhai, na nagpalawak ng teritoryo at mula kabisera ng Gao ay pinamahalaan ang mga rutang pangkalakalan. Ang natatanging pinuno ng Songhai ay si Sunni Ali. Bumuo si Sunni Ali ng isang hukbo na may mga barkong padigma at mga sundalong kabayuhan dahil taglay nya ang kaalamang militar at agresibong pamumuno. Sinakop niya ang Timbuktu, Gao at Djene na sentro ng kalakalan sa Africa. Ang kanyang paghahari ay tumagal hanggang 30 taon at pinaunlad niya ang Timbuktu bilang sentro ng kaalaman at kulturang Muslim sa Africa.

KABIHASNAN SA PASIPIKO

Polynesia

POLYNESIA

   Binubuo ng mahigit sanlibong pulo mula sa Gitnang Pasipiko hanggang sa New Zealand ang Polynesia. Polynesia galing sa katagang Griyego na polus na nangangahulugang "marami" at nesos na ngangahulugang "pulo". Sakot nito ang teritoryo sa Hawaii sa hilagang-silangan. 

Micronesia

MICRONESIA

    Bahagi pa rin ng Pasipiko ang Micronesia ito ang pinakamalapit sa Pilipinas. Galing ito sa salitang griyego namikros na nangangahulugang "maliit" at nesos na nangangahulugang "mga pulo". Matatagpuan ang Micronesia sa silangan.  

Melanesia

   Matatagpuan ang Melanesia sa Kanlurang Pasipiko. Galing din sa salitang Griyego na melas na ang ibig sabihin ay "maitim" at nesos na nangangahulugang "mga pulo". Tinitirahan ng mga taong maitim ang balat. 

MELANESIA